Karadeniz denince akla gelenler

         Merhaba

 

           Bir Karadenizli olarak (Trabzon/Maçka) 26 AÄŸustos 2013’de yayın hayatına baÅŸlayan gazetemizden haftada bir yazı göndermem istenince,  inanın çocuklar gibi sevindim. Aslında asıl mesleÄŸim olan avukatlığı yürütürken, bir çok gazete, dergi ve internet gazetesinde  yazmayı da ihmal etmemiÅŸtim. Ama ÅŸimdi, Karadenizli köklerimi bana her daim hatırlatacak “ Karadenizin Sesi” nde yazmak bir baÅŸka güzel olacak. Konu bakımından kendimi sınırlamak istemiyorum. YüreÄŸim neyi yazmamı istiyorsa onu yazıp, siz deÄŸerli okurlarımızla paylaÅŸacağım. Bu, bazen siyaset, bazen spor, bazen de toplumsal olaylarla ilgili olabilir. Sözü fazla uzatmadan herkese MERHABA diyerek bu yazım için seçtiÄŸim konuya geçmek istiyorum…  

         Karadeniz denince akla gelenler

          Karadeniz denince herkesin aklına hemen hemen aynı ÅŸeyler gelir. Bunlar, Hamsi, yayla, kemençe, silah, mutfak kültürü, mimari, halk oyunları, diye sıralanır gider…Bunun dışında Karadenizin verdiÄŸi göç, geçmiÅŸte yaÅŸadığı ve halen olumsuz  etkilerinin devam ettiÄŸi Çernobil faciası, iki önemli ekonomik deÄŸeri fındık ve çay, Suyun potansiyel enerjisinin kinetik enerjiye dönüÅŸtürülmesi yoluyla enerji elde edilen HES’ler, Karadeniz ile özdeÅŸleÅŸen diÄŸer unsurlardır.

          Peki ya insan faktörü? Türkiye genelindeki Karadeniz insanıyla ilgili algı acaba nedir diye sorarsak cevap ne olur sizce? Karadeniz insanı, kimilerine göre uyanık, tez canlı,ÅŸakacı, sivri zekâlı, becerikli ve biraz da sinirli bir tiptir. Kimilerine göre ise anlayışı kıt, geç algılayan saat: 12’den sonra kafası çalışmayan ve yontulmamış bir tiptir. Karalahana hamsi ve mısır ekmeÄŸi ile beslenir. Bir de burnu biraz uzuncadır. Ancak nasıl algılanırsa algılansın Karadeniz insanının mücadeleci ruhu ve espri anlayışı  herkesçe kabul edilir…

            Bunların dışında Türk toplumu Karadeniz'i Lazlarla özdeÅŸleÅŸtirip her Karadenizliyi Laz kabul etmektedir. Ä°ÅŸin ilginci her Karadenizlinin kendisine yapılan Laz yakıştırmasını etnik ayrımcılığı çaÄŸrıştırmadan benimsemesidir.  Bu, belki de Karadenizlinin ülkenin bölünmez bütünlüÄŸüne  saÄŸlam bir ÅŸekilde inanıp, kendisini o bütüne ait bir yapı taşı olarak görmesinden kaynaklanmaktadır. Genel durum bu olmakla birlikte bazı lokal ayrımlar da yok deÄŸildir. ÖrneÄŸin; Trabzon’lu, Rize’li veya Of’lu olmak gibi. Of’lu olmak Of’lulara göre çok özel bir durumdur. Kendilerini Allah’a baÄŸlı bir Cumhuriyet olarak görürler. Hatta kırmızı-siyah çizgili ÅŸal ve peÅŸtamallı bayrakları bile vardır…

            GörüldüÄŸü üzere Karadeniz insanı renklidir. Milliyetçi muhafazakar bir yapısı olmakla birlikte Tanzimattan bu yana devrimci önderler de yetiÅŸtirmiÅŸtir.

            Ancak bu saydığımız özelliklerin pek çoÄŸu Anadolu’nun bir çok yerinde yaÅŸayan  insanımızın tamamında da olan özelliklerdir aynı zamanda…Karadeniz de dahil olmak üzere Anadolu insanı; evvela efendidir, saÄŸduyuludur, çalışkandır, saf ve iyi niyetlidir. Ayrıca dürüst ve merttir.

            Karadeniz insanının yukarıda belirttiÄŸimiz espri anlayışının, onu ve zekasını dünyaya tanıtan en önemli özelliÄŸi olduÄŸunu bir kere daha vurgulamakta fayda görüyorum. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ordu Fen-Edebiyat Fakültesi ÖÄŸretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Ahmet Çoban, Karadeniz fıkralarının en önemli özelliÄŸinin  umulmadık bir son ve bunun alıcıda uyandırdığı etki olduÄŸunu söylemekte, fıkraların düÅŸündürme ve bir ders verme özelliÄŸinin de bulunduÄŸuna dikkat çekmektedir. Devamla; fıkraların  Karadenizlinin karakterini yansıtması olduÄŸuna iÅŸaret ederek, “Çünkü fıkralarda asıl unsuru insan oluÅŸturur” demektedir. Bu duruma örnek verdiÄŸi fıkrada Hakim Temel’e sorar: Hanımının kafasına neden sandalyeyle vurdun? Temel cevap verir: Ne yapayım hakim bey, masa çok ağır idi. Bunun için Karadeniz fıkralarının ayrı bir yeri ve önemi vardır…

            Karadeniz fıkraları konusunu baÅŸka bir yazımıza bırakıp, haftaya görüÅŸmek üzere hepinize saÄŸlık ve esenlik dolu günler diliyorum…