Pazar-Hemşin bölgesi turizm için önemli güzergahtır

I. ETAP

BAÅžLANGIÇ

1) TaÅŸköprü: Parkurun baÅŸlangıcı HemÅŸin ilçesi sınırında bulunan TaÅŸköprü mevkiidir. TaÅŸköprü mevkii HemÅŸin Deresi kıyısında çok eski dönemlerden beri birkaç köyün ortak buluÅŸtuÄŸu özel bir alandır. Üstelik vadiler arası geçiÅŸ güzergahlarının tam ortasında yer alan bu alan yakın zamana kadar alışveriÅŸin aktif olarak yapıldığı küçük ticari bir merkezdi. Bu mevkide bir zamanlar faal olan terzi, demirci, kalaycı, marangozhane, fırın, han, bakkal ve kahvehaneler bulunmakta idi. Günümüzde ise halen daha aktif olan bir bakkal ve kahvehane mevcuttur. Özellikle kahvehane dördüncü kuÅŸak tarafından iÅŸletilmekte ve atalardan miras kalan bakır kazanda odun ateÅŸiyle çay demlenmektedir. Kahvehanenin özgün hali yeterince korunmuÅŸ olup, dere tarafında teras ve avlusunda serender ilavesi ile otantik görüntü daha da artırılmıştır. Bu mevkie ismini veren bir de taÅŸ kemer köprü bulunmaktadır. Köprünün yanı başından HemÅŸin asfaltı geçtiÄŸi için bahsi edilen dükkanlardan sadece birkaçı günümüze kadar ayakta kalabilmiÅŸtir. Eski Pazar–HemÅŸin yolu bu noktaya kadar derenin batı yakasından ilerliyorken, ilk defa bu köprü sayesinde ana yol derenin doÄŸu tarafına geçmekteydi.

Ä°ÅŸte tüm bu özellikleri uhdesinde barındıran TaÅŸköprü mevkii parkurun baÅŸlangıç noktası olarak seçilmiÅŸtir. Parkur, köprüden geçmek suretiyle baÅŸlayacak ve eski Pazar ÅŸosesiyle devam edecektir. Ancak bu ÅŸosenin parkur dahilinde kalan tüm kısımlarının küçük kırılmış taÅŸlarla döÅŸenerek (Zilkale-Çat yolu gibi) nostaljik bir görünüme kavuÅŸması saÄŸlanmalıdır. Aksi halde yolun toprak kalan kısımlarında bisiklet veya motorsikletle yapılacak olan seyahatlerde vuku bulacak tozuma katılımcıları olumsuz etkileyecektir.

2) Kânlı Mahallesi: Parkurun devamında yaklaşık 200 metre mesafede yörede örneÄŸi bulunmayan tarihi bir çeÅŸme bulunmaktadır. Bu çeÅŸmenin restorasyonu yapılıp ziyaretçilere açılmalı, kuruyan suyu da tekrar canlandırılmalıdır. Tarihi çeÅŸmeden akacak soÄŸuk sudan ziyaretçilerin içmesi saÄŸlanmalıdır. Mümkünse çeÅŸmenin yanına oturmak için uygun ahÅŸap oturacaklar yapılabilir.

ÇeÅŸme geçildikten sonra yine 200 metre kadar ileride doÄŸu yönünden HemÅŸin Deresine kavuÅŸan önemsiz bir ırmak bulunmaktadır. Bu ırmak üzerinde gözlerden uzak kalmış küçük bir kemer köprü bakımsız bir vaziyette durmaktadır. Bu köprünün restorasyonu da yapılıp güzergahta herhangi bir sapma olmaksızın bu köprüden geçilmeli ve akabinde tekrar ÅŸoseyle devam edilmelidir.

Küçük kemer köprü geçildikten sonra BaÅŸköy köyünün Kânlı Mahallesi evleri arasından geçilecek olup, bu bölümde ÅŸose yol yer yer betonlanmıştır. Mahalle içinde büyük bir mezarlık bulunmaktadır ki bu mezarlıkta çok deÄŸerli iki adet tarihi mezar taşı oldukça ilgi çekicidir. Alt mahallede derenin karşısındaki asfalt ile irtibatı saÄŸlayan yeni bir asma köprü bulunmaktadır.

Mahallenin bitimiyle birlikte ÅŸoseye devam edildiÄŸinde yörede “aÄŸlayan kaya” diye bilinen efsanevi bir duvar kayası oldukça dikkat çekicidir. “Zele Kabanı” olarak da bilinen bu büyük kaya kütlesinde doÄŸal yollarla oluÅŸmuÅŸ aÄŸlayan insan yüzü figürü ziyaretçilerin ilgisini çekecek bir unsur olarak öne çıkmaktadır. Bu bölümün fotoÄŸraflanabilmesi için bahsi edilen asma köprüden asfalt yola geçilmeli ve yolun tam virajlı olduÄŸu kısımda seyir terası yapılmalıdır.

3) BaÅŸköy Köyü: AÄŸlayan kaya mevkii geçildikten sonra BaÅŸköy köyü merkezine kadar yaklaşık 500 metre kadar bir yol yeÅŸil çay bahçeleri içerisinde devam edecektir. BaÅŸköy köyü merkezi eski bir nahiye olduÄŸundan oldukça iÅŸlek bir mekandır. Özellikle yaz aylarında köy merkezinde yoÄŸun bir trafik söz konusudur. Burada eski bir okul, bir bakkal, iki kahvehane, atıl duran bir dükkan, bir deÄŸirmen ve eski bir kemer köprü bulunmaktadır. Kemer köprü restore edilmiÅŸtir. Buradaki kahvehane, bakkal ve atıl duran dükkan yapılacak olan restorasyon çalışmaları ile yeniden otantik bir görünüme kavuÅŸturulabilir. Ayrıca deÄŸirmen ile kemer köprü arasında dinlenme ve seyir terasları yapılabilir. Üstelik merkeze çok yakın bir mesafede atıl duran bir alabalık çiftliÄŸi aktif hale getirilerek ziyaretçilerin yemek yiyebileceÄŸi bir mekan temin edilebilir.

Köy merkezinden yola devam edildiÄŸinde yaklaşık 100 metre kadar ileride köyün camisi bulunmaktadır. Caminin avlusunda ve arka bölümünde tarihi mezar taÅŸları tarih severler için ilgi çekicidir. Ancak bu bölgede asıl ilgi çeken unsur caminin hemen yukarısında yer alan görkemli Molla Hasan Konağıdır. Bu konak vadide görülebilecek en nadide örneklerden bir tanesidir. Caminin yanında bu konağın fotoÄŸraflanabilmesi için bir seyir terası yapılması zaruridir. Ayrıca yaya ziyaretçilerin konağın yanına ulaÅŸabilmeleri için mutlaka otantik bir taÅŸ merdiven yapılmalıdır. Çünkü konağın yanında bir ahÅŸap estetiÄŸi olan serender de ziyaretçileri beklemektedir.

BaÅŸköy köyünün cami mevkiinde ayrıca tarihi bir demirci dükkanı da hemen yolun kenarında kaderine terk edilmiÅŸ bir ÅŸekilde yıkılmayı beklemektedir. Bu dükkan yeniden aktif hale getirilerek küçük bir interaktif müzeye dönüÅŸtürülebilir. Böylece eskinin demircilik mesleÄŸi ziyaretçiler tarafından bizzat yerinde müÅŸahede edilebilir.

4) Suçatı Köyü: Åžose yoldan devam edilerek belirli bir mesafe kat edildikten sonra Suçatı köyü sınırlarına girmeden “Teçivati” adlı mevkide yine seyir terası yapılmalıdır. Bu seyir terasının manzara menüsünde bir tarafta tarihi Ciha Kalesi, diÄŸer tarafta ise özellikle sonbahar mevsiminde çeÅŸitli renklerin türlü tonlarının görülebileceÄŸi eÅŸsiz bir orman dokusu bulunmaktadır. Teçivati mevkiinden Suçatı köyüne girilmesiyle birlikte Hotoloskuri adlı ırmak üzerine kurulu tarihi bir kemer köprü ve deÄŸirmen mutlaka ziyaret edilmesi gereken eserlerdendir. Özellikle kemer köprü üzerindeki Osmanlıca kitabe sayesinde ayrıcalıklı bir kemer köprüdür. Restorasyonu yapılmış olan kemer köprü ve deÄŸirmen yan yana olup, bu mekan özellikle sıcak mevsimlerde serinlemek için eÅŸsiz bir özelliÄŸe sahiptir.

(FotoÄŸraf: Azmi Karadeniz)

Suçatı köyü merkezi ise yolun dere tarafında birbirine yapışık nizamlı birçok dükkana ev sahipliÄŸi yapmaktadır. Bu dükkanlardan kullanılmayan bazıları oldukça eski tarihlidir. Bu dükkanlar tekrar canlandırılarak köyün merkezi tarihi bir çarşıya dönüÅŸtürülebilir. Kaybolmaya yüz tutmuÅŸ çeÅŸitli eski meslekler bu dükkanlarda yaÅŸatılarak ziyaretçilerin ilgisi çekilebilir. Suçatı köyünde ana dere üzerinde peÅŸi sıra yapılmış iki adet kemer köprü yöredeki en güzel örneklerdir.

(FotoÄŸraf: Azmi Karadeniz)

Suçatı köyünün merkezi geçildikten sonra gezinin yoÄŸun tarihi eserle dolu kısmı yani I. etabı bitmiÅŸ olacaktır. Buradan sonra parkur ikiye ayrılacaktır. Bisikletle devam edecek ziyaretçiler taÅŸ döÅŸenmiÅŸ olması gereken ÅŸoseden devam edecektir. Yaya ziyaretçilerden dileyen aÅŸağıdaki kemer köprüden geçip taÅŸ döÅŸeli bir merdiven vasıtası ile Ciha Kalesine çıkacaktır.

5) Ciha Kalesi: Ciha Kalesi küçük volkanik bir tepenin tam üzerinde kurulan, restorasyon iÅŸlemleri hazırlanmış olan tarihi bir kaledir. Hakim bir tepede bulunması açısından sahip olduÄŸu eÅŸsiz coÄŸrafi avantaj kaleyi turistik açıdan daha da önemli kılmaktadır. Özellikle dört bir tarafının net bir ÅŸekilde açık olması, ziyaretçilere 360 derecelik enfes bir manzara ziyafeti sunmaktadır. Kaleden tüm Pazar vadisi ve ardında deniz tüm çıplaklığı ile görülebilmektedir. Üstelik kalenin etrafında çeÅŸitli mekanların kurulabilmesi ve aktivitelerin yapılabilmesi için çok geniÅŸ bir alan mevcuttur. Kalenin restorasyonu tamamlandıktan sonra etrafında kale ve doÄŸa ile uyumlu, ziyaretçilerin sabah kahvaltısı ve akÅŸam yemeÄŸi yiyebilecekleri, açık hava düÄŸün merasimlerinin yapılabileceÄŸi nezih bir mekân ya da mekanlar yapılmalıdır. Ayrıca kalenin dört bir tarafında uygun köÅŸelere seyir terasları ve dinlenme kamelyaları yapılmalıdır.

Suçatı köyünden kaleye ulaşımı saÄŸlayan eski patika yol taÅŸ döÅŸenerek ve gerekli güvenlik önlemleri alınarak revize edilmeli ve tercih eden yaya ziyaretçilerin bu yol vasıtasıyla yaya olarak kaleye ulaÅŸması temin edilmelidir. Ayrıca bununla yetinilmeyerek Suçatı köyünden uygun bir noktadan mümkünse kaleye teleferik ile ulaşım saÄŸlanmalıdır. Böylece ziyaretçiler için harikulade bir yolculuk tesis edilmiÅŸ olacaktır. Kaleye teleferik ile ulaşımın olması, hem kaleyi hem de yöreyi cazibe merkezi haline dönüÅŸtürecektir. Bu ilgi çekici yolculuk tarihi kalenin doÄŸru sunumu ve nadide mekânlarla taçlanacaktır. Bu projenin tek başına dahi yöreyi hareketlendireceÄŸi aÅŸikârdır.

Kalenin etrafı her açıdan farklı bir manzara sunduÄŸu için dört bir tarafına sabit dürbünler yerleÅŸtirilmeli ve ziyaretçilerin uzakları izleyebilmeleri de mümkün kılınmalıdır.

Ciha Kalesinde ziyaretini tamamlayanlar için taÅŸ merdivenle veya teleferik ile Suçatı köyüne inmek yerine tamamen farklı bir güzergâh kullanılabilir. Åžöyle ki günümüzde kaleye ulaşımın saÄŸlandığı ana yol üzerinden “ÇariÅŸka” mahallesine inilebilir. ÇariÅŸka mahallesinde tarihi mezarlık ve tarihi taÅŸ camii tarih-kültür sevenlerin dikkatini çekecektir.

Bu yol üzerinden devam edilerek HemÅŸin asfaltına inilip, tam bu noktada inÅŸa edilmesi gereken asma köprü ile tekrar derenin batı yamacındaki ÅŸoseye, yani Elmalık köyüne geçilecektir. Burada hali hazırda TopçuoÄŸlu ailesine ait bir mekân ziyaretçileri ağırlayabilecek donanımdadır. Elmalık köyü içerisinde yaklaşık 2 km’lik bir parkurdan devam edilerek, Kesikköprü köyündeki “dört gözlü kemer köprü”ye ulaşılır.

6) Balta Mahallesi: Dört gözlü kemer köprü yakın zamanda restore edilip yıkık olan kısımları tamamlanmış ve baÅŸarılı bir restorasyona tabi tutulmuÅŸtur. Köprünün ÅŸimdiden ziyaretçi çektiÄŸi ortadadır. Köprünün Kesikköprü köyü tarafında mutlaka köprü ve doÄŸa ile uyumlu nezih bir mekân inÅŸa edilmelidir. Bu mekanda ziyaretçiler köprü ve dere manzarası eÅŸliÄŸinde çaylarını içebilmeli, yöresel lezzetleri tadabilmelidirler. Üstelik mekânın manzara portföyüne Ciha Kalesi ve karşı yamaçtaki Balta ailesi konakları da dahildir.

Gerek yaya, gerekse motorlu/motorsuz vasıtalarla bu noktaya kadar gelen ziyaretçiler

köprüden asfalt tarafına geçerek, bu sefer HemÅŸin istikametine doÄŸru kısa bir mesafe

ilerleyecek ve Balta Camii önünde parkur sonlandırılacaktır. Bu mevkii gerek camisi, gerekse

yörenin en ilgi çekici tarihi mezarlığı ve muhteÅŸem Balta ailesi konakları ile oldukça dikkat

çekici bir mevkidir.

I. ETAP SONU

Temiz ve yemyeÅŸil bir doÄŸada bisiklet veya motorsiklet gibi vasıtalarla parkuru tamamlamak isteyenler için herhangi bir olumsuzluk söz konusu deÄŸildir. Yaya ziyaretçiler için yaklaşık 8 km’lik olan parkurda enva-i çeÅŸit tarihi ve kültürel argümanlar sayesinde gezi içeriÄŸi dolu geçecektir. Parkur üzerinde yerinde yapılacak keÅŸifler sayesinde geziyi daha da renkli kılacak ilave faktörler devreye alınabilir. En baÅŸta da belirtildiÄŸi üzere söz konusu parkurun komple bakımdan geçirilmesi, yolların rehabilite edilmesi, tüm sevimsiz yapıların doÄŸaya uyumlu hale sokulması, gerekli görülen tüm yerlerde dinlenme ve fotoÄŸraf çekimi için seyir teraslarının yapılması projenin olmazsa olmazlarıdır. EÄŸer yapılması söz konusu olursa Ciha Kalesine olacak olan teleferik çıkışı projenin en kritik aÅŸamasıdır. Bu proje baÅŸlı başına vadinin cazibe merkezi olmasına sebep olacaktır.