Derelerimiz bulanık akıyor

Follow @dusuncemektebi2

HES?lere tepki gösteriliyor ama onlar çevreci projeler

Derelerimiz bulanık akıyor

M. Kemal AYÇİÇEK ? Ağustos 2008

www.karadenizolay.com (Özel haber)- Doğu Karadeniz Bölgesi?nde debisi müsait hemen hemen tüm derelerimiz üzerinde kurulmasında son aşamaya gelinmiş, kimilerinde yapımına başlanmış olan çok sayıdaki Hidroelektrik Santralleri (HES)ne karşı çeşitli gösteriler yapılmaya başlandı. Vadilerine, derelerine saygıları gereği bunu yapan vatandaşların seslerine elbette kulak verilmelidir. Nitekim, derelerdeki görüntüler, vatandaşlarımızın kaygılarının çok da haksız olmadığını şimdiden gösteriyor. Çünkü derelerimiz, HES inşaatlarıyla bulanık akıyor artık.

Devlet Su işleri(DSİ) ve Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından yap-işlet-devret modeli ile yapılmasına başlanan HES?ler, bölgeye bir yandan istihdam sağlarken bir yandan da ekonomik anlamda da canlılık getirdi. ?Hareket, berekettir? denir. Bu olmaya başladı. Nerden bakılırsa bir Hidroelektrik santrali inşaatının 5 yıl süreceği düşünülürse bölgede ki 167 hidrolik santralde binlerce işçinin istihdam edilmesi gündemde.

HES? lere karşı bölgede özellikle Rize?deki vadilerde tepki sesleri yükselirken, Trabzon, Giresun, Ordu, Samsun, Sinop ve Artvin?de HES?lere yönelik gösteriler yapılmıyor. Buradan sanki sadece Rize?nin vadilerinde derelerin çok sevildiği ve diğer illerde vadiler ve derelerin sevilmediği gibi bir sonuç elbette çıkaramayız. Ancak, Rize?de İkizdere veya Fındıklı ve Ardeşen? deki sözde çevreci gösterilerinin, dereleri koruma mantığının ötesinde sanki yabancı ellerce organize edilen gösteriler haline dönüştüğü izlenimi ve algısı da mümkün gözüküyor.

Trabzon?un Araklı ilçesindeki karadere vadisinden yukarıya doğru çıkıyoruz. Çankaya?yı (Dağbaşı) geçtikten sonra HES izlerine rastlanmaya başlıyor. Toroslu?ya geldiğinizde yer altı tünelini görüyorsunuz. Burası Çatak?taki toplama setinden getirilecek suyun enerji üreteceği tirübünlerinin konacağı yer. İşçiler, harıl harıl çalışıyor. Biraz yukarda, ejderhanın gölünün hemen bitiminde de buradaki HES?i yapan firmanın şantiyesi bulunuyor. Biraz daha yukarıya Çatak?a çıktığınızda da Yağmurdere vadisindeki çalışmaya tanık oluyorsunuz. Biraz daha yukarıya çıktığınızda Pamukgölü?nün üzerinde, Tilkibeli şelalesini besleyen kaynaktaki toplama havuzunun inşaatı sürüyor. Her yanda bir şantiye ve tabiî ki karadere, tüm bunca çalışmanın etkisiyle artık bulanık akıyor.

Yıllar önce bölgede yapılan ve yıllardır da enerji üreterek bölgedeki illerde kullanıma sunulan elektrik üretiminin yapıldığı Giresun?un Doğankent ilçesindeki vatandaşlarla konuştuk. HES?lerin doğaya, faunaya veya çevreye zararı var mı yararı mı var diye sorduk. Mesela, 52 yaşındaki Salih Turfan, Doğankent HES için şimdiye dek gıkını çıkarmayanların, şimdi sanki Harşit vadisi diğer vadilerden daha az seviliyormuş ayaklarına yattıklarını ifade ediyor ve, ?. Veya İkizdere?de de daha önceden yapılan bir HES var ve zaten üretimde de. HES?lerin çevreye verdiği zarar yok. Ne zarar görmüşler. Bu, biraz büyük su değirmeni gibidir. Suyun deli akışını önlüyor, derelerin kontrollü akmasını sağlıyor. Yani, suyun başıboş akışını önleyerek, düzeyden yararlanılarak enerji sağlıyor ve hem de dereleri ıslah etmiş oluyor. Biz bunun zararını değil yararını gördük? diyor.

Yine Doğankent?ten İsa Adıyaman, Hidrolik santralin zararını görmediklerini ifade ederken, makine mühendisi Mustafa Coşkun, Özal projeleri olarak nitelendirdiği Tirebolu- Torul arasındaki barajlara dikkat çekiyor ve karasal iklimin Karadeniz iklimine dönüştüğünü ve Harşit vadisinin öneminin daha da arttığına işaret ediyor. Makine Mühendisi Coşkun, günümüzde Dünya?da 3 sektörün öneminin arttığını bunların da silah, enerji ve bilişim alanları olduğunu ifade ederken, ?şimdi bu HES? lere karşı çıkanların ne adına bunu yaptığına bakmak lazım. Doğaya en uygun ve çevreci enerji, su enerjisidir. Kaldı ki HES? ler, suyun kontrollü akışını sağlayan, suyu terbiye den yatırımlardır. Ha şuna karşı çıkılabilir, evet çok önemli bir yatırım bu HES? ler ve ama 30 yıllık ömrü olan böylesi yatırımlar, nasıl olur da 49 yıllığına kiralanır. Yap-işlet-devret modelinde bu yatırımlar, 3 yılda kendini amorti edebilen yatırımlardır. Buradan yola çıkılarak, siz bunu ucuza veriyorsunuz denir de karşı çıkılırsa bunu anlarım. Devlet, daha fazla kar etmelidir, bu kaynaklar bu kadar ucuza verilmemelidir denebilir ama çevreye zararmış, dereler kururmuş ya da dereler elimizden gidermiş kaygıları doğru değildir. Harşit vadisinin debisi, Türkiye?nin kinci verimli debisidir?

Makine mühendisi Mustafa Coşkun, TV?den yapılan gösterileri izlediğini ve sadece güldüğünü ifade ederken, ?günümüzde neyin ne kadar zararlı olup olmadığını vatandaşın öğrenmesi çok zor değil ki. Devir, iletişim devri. Bu aynı tip gösteriler, Karadeniz sahil yolunun yapımında da ortaya kondu. Onlara kalırsa karadenize bir çivi çakılması yanlış ama burada yaşayan insanların buradan işsizlik yüzünden göç ediyor olmaları anlaşılan pek umurlarında değil.Kimse kendini vadisini veya deresini karadenizin diğer vadilerinden daha fazla seviyormuş gibi gözükmesin, karadenizin her vadisinin insanı vadisinin kıymetini bilir. Sözde sevgiye karadenizin vadilerinin karnı tok. Karadeniz ilk kez böylesine yatırımlarla kendine geliyor. Gelmelidir. Bunu istemeyen odaklar vardır elbette ve kimin işine gelmezse karadenizin kalkınması, HES?lere karşı yapılan gösterilerin arkasında da onları aramak gerekir. Karadeniz de sulu tarım yok ki, sular değerlendirilirken sulama yapamayacağız korkumuz olsun. Zaten boşa akan suyumuzun zaptı rapt altına alınmasının kime ne zararı var ki?? diye soruyor.

Doğankent?te bir tek kişiden 1970?li yıllarda yapılmış ve halen üretimde olan Hidroelektrik santrallerine karşı olumsuzluk duymadım. Bir çok kez İkizdere?ye de gitmeme rağmen orada da HES ile ilgili bir şikayet duymadım. Araklı?da Toroslu da yapılan HES inşaatında da çalışan işçilerle konuştum, bu yatırımlar sayesinde iş bulduklarını, aşa kavuştuklarını ifade ettiler. Fakat, HES?lere karşı çıkanların kendi aralarında bile söylem birliğinin bulunmaması, kiminin HES?lere karşı Nükleer Enerji?yi alternatif gösterirken kimilerinin buna karşı çıkışı da kendi aralarında tezata düştüklerini ortaya koyuyor.

Ä°lgili Bakanlar ne diyor

Enerji Bakanı Hilmi Güler, bir basın toplantısı yapıyor ve soruları almaya başlıyor. Bir bayan gazeteci aynen , ?karadeniz?de bazı vatandaşlar derelere iniyorlarmış, sizin haberiniz var mı bu duruma ne diyeceksiniz?? bakan Güler, gülerek buna ?bende Karadenizliyim, biliyorum? diyor ve HES?leri henüz tam olarak anlatamadıklarını ama anlatmaya çalışacaklarını söylüyor.

Çevre ve Orman Bakanı Veysel Eroğlu, "Hidroelektrik santral en çevreci bilinen santraldir. Bu suyu falan yemiyor. Suyun gücünden istifade ederek hidroelektrik enerji üretimi sağlıyoruz. Ülkemiz dışa bağımlı. Enerjimizi dışarıdan temin ediyoruz. Ne doğalgaz ne de petrol ülkemizde yok" dedi Yörenin turizm potansiyelinin HES'lerle daha da artacağını kaydeden Eroğlu, ''Dağlık ve ormanlık alanlarda göletler oluşmasıyla buralar turistik açıdan bambaşka olacak. HES'lerin elektrik üretiminin yanı sıra, tabiat açısından da olumlu faydaları olacak. Yer altı sularını besleyen HES'ler ormanlar açısından büyük nimettir'' dedi.

Bakan Eroğlu, HES'lere verilen tepkinin yanlış olduğunu belirterek, şunları söyledi:

''Dünyanın her yerinde HES yapılıyor ve bu potansiyel en iyi şekilde değerlendiriliyor. Bu konuda biz geç kalmışız. ABD şu anda HES potansiyelinin yüzde 80'ini, bazı ülkeler ise yüzde 100'ünü kullanıyor. Biz, hala bunun yüzde 33'ünü kullanıyoruz. Bunların yapılması şart ve elzemdir. Su harcayan değil, su biriktiren HES'ler tabiatı tahrip etmemektedir. Bunlarla birlikte yaz aylarında su azalmayacak, kışın da fevkalade taşmayacaktır. HES'lerle nispeten sularımız regüle edilerek düzenli bir akım sağlanacaktır. Vatandaşın endişeleri bu nedenle yanlıştır.''

Türkiye'nin inanılmaz bir şekilde geliştiğini ifade eden Eroğlu, enerji ihtiyacının kalkınma hızına paralel, hatta onun üzerinde seyrettiğini söyledi.

Türkiye'nin 2010 yılı enerji ihtiyacının 230 ila 237 milyar kilovat/saat, 2020 yılında ise 406-499 milyar kilovat/saat olacağının tahmin edildiğini belirten Eroğlu, enerji talebindeki yıllık artışın yüzde 8 civarında olduğunu kaydetti.

Bakan Eroğlu, iş adamlarının yatırım yapacakları en önemli alanın enerji sektörü olduğunu ifade ederek, Su Kullanım Hakkı Anlaşması ile özel sektörün, bin 461 hidroelektrik santrali için başvuru yaptığını belirtti. Eroğlu, ''Bunun toplam kurulu gücü 20 bin 646 megavattır. Yani 65 milyar kilovat/saat yılda enerji elde edilecek. Yani nereden bakarsan 58 milyar dolarlık bir gelir, yılda boşa akan sulardan elde edilecek'' dedi.

Eroğlu, bu çalışmaların istihdam sağlayacağı gibi temiz enerji elde edilmesine de olanak vereceğini ifade eden Eroğlu, temiz enerjinin geliştirilmesi gerektiğini vurguladı.

Özel sektörün başvurduğu hidroelektrik santral projelerinin yapım maliyetinin 25 milyar doları bulacağının hesaplandığını ifade eden Eroğlu, ''Yani 25 milyar dolarlık bir yatırımı merkezi yönetim bütçesinden alıp özel sektöre devretmiş oluyoruz. Bunun şu faydası var; şu ana kadar 13 bin megavatı merkezi yönetim bütçesiyle gerçekleştirmişiz. 20 bin megavatı gerçekleştirmek için de en az 50-60 yıl gerekiyordu. Tahmin ediyorum ki şu anda müracaat eden şirketler bu büyük projelerin 4-5 yıl içinde yüzde 80'ini tamamlayacaklar'' dedi.

Çevre ve Orman Bakanı Veysel Eroğlu, vatandaşın endişlerini haksız bulabir ama biz bu dereleri hep berrak akarken gördük. Berrak suları seyrettik o berrak sularda yüzdük. Şimdiler de tüm derelerimiz bulanık akıyor. İnşaatların hızla devam ediyor olmaları sanki bir ?yağma mı var? kaygısını beraberinde getiriyor. Biz vadilerimizde taş ocaklarının gürültüsüne dahi tahammül edemeyiz, zaten sahil yolundaki çalışmalardan da inşaatlardaki duyarsızlık, uyarı ve ikaz levhalarının yanlış veya olmaması yüzünden yüzlerce cana mal olan trafik kazalarını yaşadık.

Şimdi HES?ler yüzünden dereler bulanınca bu da görüntü olarak moralimizi bozuyor. Yoksa tabiî ki de devletimiz, var olan kaynakların değerlendirilmesi noktasında yatırımlar yaparsa bölge halkının değerlerine de saygı gösterilir ve halka tepeden bakılmaksızın iş yapılırsa buna elbette sevinir ve de alkış tutar. Ama her inşaat beraberinde riskler de taşır, kazalara karşı yeterli önlemlerin alınması, sağlıklı koşullarda çalışma şartlarının ortaya konması ve mümkün mertebe insana ve doğaya saygılı tüm çalışmalara bu bölge halkı el verir, destek olur.

HES?lere karşı eylem yapanlar ne diyor;

HES?lere karşı tepkiler de şu ifadeler ön plana çıkarılıyor;

?Yöremizin HES planlaması açısından yeniden bu yaklaşımı dikkate alarak değerlendirilmesi göz ardı edilemeyecek önemli bir husustur.

Derelerimiz, vadilerimiz, havzalarımız, yamaç ve bellerimiz hoyrat bir enerji elde etme çılgınlığının, kısa zamanda elde edlebilir tatlı rantlar için ekolojik yapıyı, biyolojik çeşitliliği, flora ve faunayı umursamayan, sudaki yaşam için cansuyunu mahkeme kararlarının çekişmesine havale eden anlayışın tasallutu altında bırakılamaz.

Yörenin odaklanmaya başladığı turizmi, ormanlarımızla birlikte baltalamamak için, insanlarımızın İstanbul-Kadıköy meydanından, Rize Adliye Sarayı önünden, Hemşin"den, Senoz Deresi"nden, Fırtına"dan, Çağlayan Vadisi"nden ve İkizdere"den gösterdikleri tepki iyi anlaşılmalı, iyi okunmalı ve planlayanlarca yöre halkı ile birlikte gerçekleştirilebilecek karar süreçleri ile "enerji-çevre, enerji-turizm uzlaşı formülleri" bulunmaya çalışılmalıdır.

Bu konuda geç kalınmamalı, "bade"l harabül Basra" bahanelerinin yaratılması kurnazlığına geçit verilmemelidir.

Yöre halkı elbette sabırlıdır, fakat tez canlılığının ne zaman ortaya çıkacağı hiç belirlenemez?

Protesto eylemlerinde taşınan pankart ve dövizler de ??Toprak anadır, anamıza sahip çıkalım?, ?Karadeniz uşağı dereleri sattırmaz?, ?Bizi değil, derelerimizi, sularımızı seviyorlar? deniyor.

Protestoculardan bir grup, İstanbul Kadıköy?deki protestosu için ?Fındıklı Derelerini Koruma Platformunca koordine edilen miting ile Hidro Elektrik Santrallerine hayır deniliyor.

Biz; yüzyıllardır üzerinde birlikte yaşadığımız ve bütünleştiğimiz ve de çocuğumuz gibi sevip koruduğumuz çevremizi yok edecek, yöre halkına yaşamsızlık verecek ama karşılığında birkaç şirket parasına para katacak bu HES projelerine HAYIR demek için bir kez daha 28 Nisanlar yaratmak için yola çıkıyoruz.

Biz ; HES?lere hayır, Ekolojik Turizme evet demek için,

Biz ; Doğamızı katledecek HES?lere Hayır,Yaşam alanlarımıza

sahip çıkmak için,

Biz ; Küresel ısınmayı durdurmak için,

Biz ; Kyoto'yu hemen imzalayın! demek için,

Biz ; Başka bir enerji mümkün! demek için,

Biz ; Nükleere hayır!? demek için,

Biz ;Suyuma Dokunma; İşte Size Rüzgar ve işte Güneş demek için,

Biz ;Bu doğada bizden başka canlılarında yaşadığını vurgulamak için,? derken, Nükleer Enerjiye de karşı çıkıyor.

Yine Bir başka HES?e karşı olan grup, Rizeli dernekler başkanı Hasan Ekşi, ?"İkizdereliler, Hemşinliler ve bölgenin bütün vadilerinde yaşayan insanlar olarak diyoruz ki; bu barajlar yapılırken çevreyi koruyalım. Mümkünse bu santral yapılmasın. Bugün atom enerjisinden faydalanılarak nükleer santral kurulabilir. Bugün termal ve termik santraller uygulanabilir. Bu vadilerin bu güzelliğinin, bu bitki örtüsünün bozulmaması gerekir. Nükleer santral bugün dünyanın her yerinde var. Gelişmiş ülkelerin tamamında var. Avrupa'da 50'ye yakın nükleer santral var. Amerika'da var. Bizde neden olmasın. Mademki teknik ve teknoloji gelişiyor, enerjide de darboğazdayız. O zaman santraller yapılsın. Ama derelerimiz bozulmasın. O yüzden diyoruz ki nükleer santraller yapılsın." diyor.

Merak edenler vardır diye şimdi Bölgemiz?deki Hidroelektrik santralleri projeleri ve yüklenicilerini ayrıntılı olarak bilgilerinize sunmak isterim;

1. Ortur Elektrik Elektrik Üretim ve Tic. Limited Şirketi Artvin İli Düzhanlar Reg ve HES HES 9,72 MWm/ 9,43 MWe

2. DaÄŸlar Enerji Elektrik Ãœretim A.Åž. Artvin Ä°li, Akbudak HES HES 15,62 MWm /15 MWe

3. Dağlar Enerji Elektrik Üretim A.Ş. Artvin İli, Altındere HES HES 12,1 MWm /11,6 MWe

4. Yeşil Mavi Elektrik Üretim Ltd. Şti. Artvin İli, Ardanuç Regülatörü ve HES HES 17,560 MWm/16,858 Mwe

5. Enerjisa Enerji Üretim A.Ş. Artvin İli, Arkun Barajı ve HES Projesi HES 224,55 MWm/200 Mwe

6. Senerji Enerji Üretim A.Ş. Artvin İli, Arkun Barajı ve HES Projesi HES 231,91 MWm/225 Mwe

7. Venüs Enerji Elektrik Üretim Limited Şirketi Artvin İli, Bozkuş Reg. ve HES Hidrolik 4,592 MWm/4,50 MWe

8. DoÄŸal Elektrik Ãœretim Ticaret Sanayi A.Åž. Artvin Ä°li, Cala Reg. ve HES HES 13,102 MWm/12,708 Mwe

9. Başkent Yatırım Üretim İşletim Enerji İnşaat Ve Madencilik Sanayi Ve Ticaret A.Ş. Artvin İli, Çamlıca Barajı ve HES HES 85,01 MWm/80,419 MWe

10. Sty Enerji Elektrik Üretim A.Ş. Artvin İli, Çifteköprü HES HES 8,17 MWm/7,

11. Ekin Enerji Elektrik Üretim Limited Şirketi Artvin İli, Demirdöven Reg. ve HES Hidrolik 9,164 MWm/8,98 MWe

12. DaÄŸlar Enerji Elektrik Ãœretim A.Åž. Artvin Ä°li, Dikkaya HES HES 24,79 MWm /23,8 MWe

13. Ati Ä°nÅŸaat ve Ticaret Ltd. Åžti. Artvin Ä°li, Diyoban HES Projesi HES 7,92 MWm/7,74 Mwe

14. Karçkal Eğitim Hizmetleri ve Ticaret A.Ş Artvin İli, Düzenli HES HES 5,05 MWm/4,93 MWe 01
15. Tekhes Müşavirlik Mühendislik Enerji Sanayi Ve Ticaret Limited Şirketi Artvin İli, Emir Reg. ve HES HES 21,530 MWm/19,720 Mwe

16. Kıyı Enerji Elektrik Üretimi A.Ş. Artvin İli, Erik Reg. ve HES HES 15,64 MWm/15,02 Mwe

17. Has Enerji Elektrik Ãœretim A.Åž. Artvin Ä°li, Ä°kizkavak HES HES 22,370 MWm/20,00 Mwe
18. DaÄŸlar Enerji Elektrik Ãœretim A.Åž. Artvin Ä°li, Kalecik HES HES 26,25 MWm/25,5 MWe
19. Senerji Enerji Ãœretim A.Åž. Artvin Ä°li, Kalecik HES HES 23,71 MWm/23 MWe
20. Ekin Enerji Elektrik Üretim Limited Şirketi Artvin İli, Kışla Reg. ve HES HES 11,173 MWm/10,95 MWe

21. 3M Enerji Elektrik Üretim A.Ş. Artvin İli, Öğdem Regülatörü ve HES HES 20,360 MWm /18,00 MWe

22. Ekin Enerji Elektrik Üretim Limited Şirketi Artvin İli, Pınar Reg. ve HES Hidrolik 13,847 MWm/13,57 MWe
23. Dağlar Enerji Elektrik Üretim A.Ş. Artvin İli, Sarnıç HES HES 25,56 MWm /25,5 MWe

24. 3M Enerji Elektrik Ãœretim A.Åž. Artvin Ä°li, ÅžavÅŸat-HES HES 12,300 MWm /11,00 MWe

25. TG Enerji Yatırim Üretim ve Ticaret Limited Şirketi Artvin İli, Taşköprü HES HES 11,58 MWm/10,5 Mwe

26. Eyner İnşaat Gıda Harfiyat Nakliye Taahhüt Tic. Ltd. Şti. Artvin İli, Taşlıkaya Reg. ve HES 26,50 MWm/25,7 MWe
27. Anadolu Elektrik Ãœretim Ticaret Sanayi Anonim Åžirketi Artvin Ä°li, Tekkale I-II HES HES 13,572 MWm/13,165 Mwe
28. Egeli Enerji Yatırım Üretim İnşaat ve Ticaret Ltd. Şti. Artvin İli, Yayla Reg. ve HES 5,31 MWm/5,10 MWe HES

29. Assu Elektrik Enerji Üretim Ltd.Şti. Artvin İli, Balıklı I-II-III HES HES 6,75 MWm/ 6,55 MWe
30. Bayburt Enerji Üretim ve Ticaret A.Ş. Bayburt İli, Aydıntepe I-II HES HES 4,93 MWm/4,44 Mwe

31. Bayburt Enerji Üretim ve Ticaret A.Ş. Bayburt İli, Çoruh 1-2 HES Projesi HES 5,5 MWm/4,95 Mwe
32. Yapı-Tek Enerji Elektrik Üretim A.Ş. Bayburt İli, Laleli Barajı ve HES HES 104,76 MWm/ 101,64 Mwe
33. Rize hes
34. Ayone Enerji Üretim Limited Şirketi Rize İli Gürpınar Regülatörü ve HES HES 24,24MWm/ 23,76 MWe
35. Atabey Enerji Üretim Sanayi ve Ticaret A.Ş. Rize İli / Başköy Regülatörü ve HES Hidrolik 7,2 MWm/7 MWe

36. Yalınkaya Enerji Üretim Anonim Şirketi Rize İli Başköy Reg ve HES HES 14,78MWm/ 14,48 MWe

37. Hilal Enerji Üretim Sanayi Ve Ticaret A.Ş. Rize İli, Arı HES HES 37,96 MWm/34,75 Mwe
38. Zeki Enerji Elektrik Üretim Dağıtım Pazarlama Sanayi Ve Ticaret A.Ş. Rize İli, Çatak Reg. ve HES Hidrolik 10,4 MWm/10 MWe

39. Bess Elektrik Üretim Sanayi ve Tic. A.Ş. Rize İli, Dereköy-Demirkapı HES HES 111,93 MWm/108,57 Mwe

40. Senerji Enerji Üretim A.Ş. Rize İli, İkizdere İlçesi Yokuşlu Kalkandere HES Projesi HES 32,3 MWm/31,3 Mwe 04

41. Senerji Enerji Üretim A.Ş. Rize İli, İkizdereİlçesi Cevizlik HES Projesi HES 103,7 MWm/100,6 MWe

42. Ayen Enerji A.Ş. Rize İli, İkizdereİlçesi Cevizlik HES Projesi HES 100 MWm/98 MWe

43. Fernas İnşaat Ltd. Şti. Rize İli, İkizdereİlçesi Cevizlik HES Projesi HES 101,69 MWm/99,65 MWe

44. Ser Enerji Üretim ve Ticaret A.Ş. Rize İli, İkizdereİlçesi Cevizlik HES Projesi HES 104,76 MWm/94,98 MWe

45. Laskar Enerji Üretim Pazarlama Sanayi Ltd. Şti. Rize İli, İncirli Regülatörü ve HES HES 22,20 MWm/19,98 MWe

46. Ortu Elektrik Üretim ve Ticaret Limited Şirketi Rize İli, Karaağaç Regülatörü ve HES HES 1,26 MWm/1,22 Mwe
47. Ersoy Enerji Ticaret ve Sanayi A.Ş. Rize İli, Kutulu Regülatörü ve HES HES 7,54MWm/6,786 Mwe

48. Şaraksel Elektrik Üretim Dağıtım Tic. ve San. A.Ş. Rize İli, Rize-OrtaköyReg. ve HES Projesi HES 16,64 MWm/16 MWe

49. Entek Enerji Teknolojileri Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. Rize İli, Şimşirli Regülatörü ve HES Projesi HES 3,65 MWm/3,576 Mwe

50. Yeşil Mavi Elektrik Üretim Ltd. Şti. Rize İli, Yeşilköy Regülatörü ve HES Projesi HES 3,09 MWm / 2,8 Mwe

51. İdil İki Enerji Sanayi ve Ticaret A.Ş. Sakarya İli, Doğançay HES Projesi HES 22,27 MWm/20,49 Mwe
52. Gürle Enerji Elektrik Üretim İnşaat Eğitim Danışmanlık San. ve Tic. Ltd. Şti. Sakarya/Gürleyik HES HES/Kanal tipi 0,5 MWm/ 0,49 MWe /2.720.000 kWh

53. Med Enerji A.Ş. Samsun İli / Beşpınar Regülatörü ve HES HES 5,36 MWm/5,10 MWe

54. Peker Enerji A.Ş. Samsun İli, Kumköy HES Projesi HES 11,10 MWm/10 Mwe

55. Molu Enerji Üretim A.Ş. Samsun İli, Kumköy HES Projesi HES 10 MWm/9,7 Mwe.

56. Diler Elektrik Üretim A.Ş. Samsun İli, Kumköy HES Projesi HES 11,10 MWm/10 Mwe
57. İlci Enerji Sanayi ve Tic. A.Ş. Samsun İli, Kumköy HES Projesi HES 11,11 MWm/10 Mwe

58. Özdoğan Enerji A.Ş. Samsun İli, Kumköy HES Projesi HES 10 MWm/9,7 Mwe 04.01.2006 24.01.2006

59. Yüksel Enerji Elektrik Üretim ve Tic. A.Ş. Samsun İli, Kumköy HES Projesi HES 11,11 MWm/10 Mwe

60. Senerji Enerji Üretim A.Ş. Samsun İli, Kumköy HES Projesi HES 10,3 MWm/10 Mwe
61. Çelikler Elektrik Üretim A.Ş. Samsun İli, Kumköy HES Projesi HES 11 MWm/10 Mwe

62. Fernas Enerji A.Ş. Samsun İli, Kumköy HES Projesi HES 10,257 MWm/10,054 Mwe
63. Entek Enerji Teknolojileri San. Tic. Ltd. Şti. Samsun İli, Kumköy HES Projesi HES 15 MWm/14,70 Mwe

64. Fetaş Fethiye Enerji ve Ticaret A.Ş. Samsun İli, Kumköy HES Projesi HES 11,20 MWm/10 Mwe
65. Akua Enerji Üretim Anonim Şirketi Samsun İli, Kumköy HES Projesi HES 11 MWm 10 Mwe
66. Akenerji Elektrik Üretim A.Ş. Samsun İli, Kumköy HES Projesi HES 11,57 MWm/10 Mwe
67. İma Mühendislik İnşaat Ve Ticaret Ltd. Şti. Samsun İli, Kumköy HES Projesi HES 13,75 MWm/13,2 Mwe

68. Bereket Enerji Üretim A.Ş. Samsun İli, Kumköy HES Projesi HES 11,25 MWm/10 Mwe
69. Enova Enerji Üretim A.Ş. Samsun İli, Kumköy HES Projesi HES 10,30 MWm/10 Mwe
70. Limak İnşaat San. Ve Tic. A.Ş. Samsun İli, Kumköy HES Projesi HES 11,11 MWm/10 Mwe
71. Akdeniz Enerji San. ve Tic. A.Ş. Samsun İli, Kumköy HES Projesi HES 10 MWm/9,7 Mwe

72. Eksen Enerji San. Ve Tic. A.Ş. Samsun İli, Kumköy HES Projesi HES 15 MWm/13,75 Mwe

73. Yalıgüç Yalıkavak Rüzgar Enerjisi Santrali San. Ve Tic. A.Ş. Samsun İli, Kumköy HES Projesi HES 10,2 MWm/10 Mwe

74. ARC Elektromekanik Enerji San. ve Tic. Ltd. Şti. Samsun İli, Kumköy HES Projesi HES 10,94 MWm/10 Mwe
75. İlk Elektrik Enerji Üretimi San. ve Tic. A.Ş. Samsun İli, Kumköy HES Projesi HES 10,3 MWm/10 Mwe

76. Birim Hidroelektrik Ãœretim San. Tic. Ltd. Åžirketi Sinop Ä°li Erfelek HES HES 6,64MWm/ 6,45 MWe

77. Berke Elektromekanik Enerji Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. Sinop İli, Çiğdem Regülatörü ve HES HES 16,98 MWm/15,56 Mwe

78. Boyabat Elektrik Üretim ve Ticaret Ltd. Şti. Sinop-Samsun-Çorum İlleri, Boyabat Barajı ve HES Projesi HES 528 MWm/513 Mwe

79. Pamuk Elektrik Ãœretim Ticaret ve Sanayi Ltd. Åžti. Trabzon / Yanbolu Reg. ve HES HES
80. BT Bordo Elektrik Üretim Dağıtım Pazarlama San. Ve Tic. Anonim Şirketi Trabzon İli, Yağmur Reg. Ve HES HES 7,82 MWm / 7,50 MWe

81. Deremen Enerji Elektrik Üretim Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. Trabzon İli, Açma Reg. ve HES HES 2,5 MWm/ 2,4 Mwe
82. Kalkavan Enerji Elektrik Üretim Ltd. Şti. Trabzon İli, Akça Regülatörü ve HES Projesi HES 4,77 MWm/4,3 MWe
83. Nuryol Enerji Üretim Dış Tic. Mermer ve Orman Ürünleri Tic. ve San. Ltd. Şti. Trabzon İli, Araklı-I Reg. ve HES HES 6,654 MWm/6,521 MWe
84. Arg Enerji İç ve Dış Ticaret Ltd. Şti. Trabzon İli, Arısu Reg. ve HES HES 4,002 MWm/3,844 MWe

85. ATM Enerji DoÄŸalgaz Ä°nÅŸaat San. ve Tic. A.Åž. Trabzon Ä°li, ATM-1 REg. ve HES HES 5,2 MWm/5 Mwe
86. SedaÅŸ Elektrik Ãœretim Sanayi Ve Ticaret Anonim Åžirketi Trabzon Ä°li, Ayvadere HES HES 9 MWm/8,73 Mwe

87. Efe Enerji Elektrik Üretim Pazarlama Danışmanlık Sanayi Ve Ticaret Ltd. Şti. Trabzon İli, Bayraktar HES HES 1,36 MWm/1,22 Mwe
88. Berraksu Elektrik Ãœretim Limited Åžirketi Trabzon Ä°li, Berraksu HES HES 10,95 MWm/10,95 Mwe

89. Özcevher Enerji Elektrik Üretim Limited Şirketi Trabzon İli, Cevher II HES HES 3,66 MWm/3,5 Mwe

90. Özcevher Enerji Elektrik Üretim Limited Şirketi Trabzon İli, Cevher I-III-IV-V Regülatörleri ve HES HES 5,74 MWm/5,50 Mwe

91. Çağlayan Hes Enerji Üretim A.Ş. Trabzon İli, Çağlayan HES HES 5,20 MWm/5,00 Mwe

92. Araklı Enerji Doğlalgaz Sanayi Ve Ticaret A.Ş. Trabzon İli, Çankaya HES HES 72,1 MWm/70,66 Mwe

93. Derebaşı Enerji Limited Şirketi Trabzon İli, Derebaşı HES HES 11,32 MWm/10,65 Mwe

94. Molu Enerji Üretim A.Ş. Trabzon İli, Doğançay Regülatörü ve HES HES 32,52 MWm/32,20 Mwe

95. Ak-Ar Elektrik Üretim Anonim Şirketi Trabzon İli, Düzköy Reg. ve HES Hidrolik 5,30 MWm/4,50 MWe

96. Asya Enerji Elektrik Üretim Dağıtım San. A.Ş. Trabzon İli, Güneşli Regülatörü ve HES HES 13,22 MWm/12,12 Mwe

97. IC İçtaş Enerji Üretim ve Ticaret A.Ş. Trabzon İli, Güneyce Barajı ve HES Projesi HES 64,56 MWm/62 Mwe

98. Proen Enerji Sanayi ve Ticaret A.Ş. Trabzon İli, İftelan Regülatörü ve HES Projesi HES 13,32 MWm/13,04 Mwe

99. Elite Elektronik ve Makine San. Tic. Ltd. Şti. Trabzon İli, İftelan Regülatörü ve HES Projesi HES 13,3 MWm/13 Mwe

100. Potansiyel Enerji Sanayi ve Ticaret A.Ş. Trabzon İli, İftelan Regülatörü ve HES Projesi HES 9,55 MWm/8,60 Mwe

101. Temiz Enerji Üretim Danışmanlık İnşaat Sanayi Ticaret A.Ş. Trabzon İli, İftelan Regülatörü ve HES Projesi HES 10 MWm/10 Mwe

102. Damlapınar Elektrik Üretim Sanayi ve Ticaret A.Ş. Trabzon İli, İftelan Regülatörü ve HES HES 13,44 MWm/13,03 Mwe

103. Damlapınar Elektrik Üretim Sanayi ve Ticaret A.Ş. Trabzon İli, Kayacan (Kösecik) Regülatörü ve HES HES 8,980 MWm/8,71 Mwe
104. Can Enerji Entegre Elektrik Üretim A.Ş. Trabzon İli, Kayalık Reg. ve HES Projesi HES 4,06 MWm/3,93 Mwe
105. IC İçtaş Enerji Üretim ve Ticaret A.Ş. Trabzon İli, Kemerçayır HES HES 13,65 MWm/13,11 Mwe

106. Kav Enerji Doğalgaz Sanayi Ve Ticaret Limited Şirketi Trabzon İli, Küçükdere Reg. ve HES HES 4,71 MWm/4,50 MWe

107. Damlapınar Elektrik Üretim Sanayi ve Ticaret A.Ş. Trabzon İli, Ortaköy Regülatörü ve HES HES 1,53 MWm/1,48 Mwe

108. Atlas Enerji Elektrik Üretim Sanayi A.Ş. Trabzon İli, Saman Regülatörü ve HES HES 37,49 MWm/36,8 MWe

109. Ng Mühendislik Müşavirlik Tekstil Makine San. Ve Tic. Ltd. Şti. Trabzon İli, Seydioğlu Regülatörü ve HES HES 2,34 MWm/2,28 Mwe

110. Hetaş Hacısalihoğlu Enerji Tic. A.Ş. Trabzon İli, Tonya I-II HES HES 2,61 MWm/2,5 MWe
111. IC İçtaş Enerji Üretim ve Ticaret A.Ş. Trabzon İli, Üçhanlar Reg. ve HES HES 12,63 MWm/12,12 Mwe
112. IC İçtaş Enerji Üretim ve Ticaret A.Ş. Trabzon İli, Üçharmanlar Reg. ve HES HES 19,98 MWm/19,2 Mwe
113. Akenerji Elektrik Üretimi A.Ş. Trabzon İli, Üçharmanlar Reg. ve HES HES 12,80 MWm/11,61 Mwe
114. Temiz Enerji Üretim Danışmanlık İnşaat Sanayi Ticaret A.Ş. Trabzon İli, Üçharmanlar Reg. ve HES HES 10 MWm/10MWe

115. Pak Enerji Üretim San. ve Tic.A.Ş. Trabzon İli, Vakfıkebir İlçesi Çanakçı Regülatörü ve HES Projesi HES 11,2 MWm/10,75 Mwe

116. Damlapınar Elektrik Üretim Sanayi ve Ticaret A.Ş. Trabzon İli, Varlık Regülatörü ve HES HES 4,330 MWm/4,200 Mwe

117. Atlas Enerji Elektrik Üretim Sanayi A.Ş. Trabzon İli, Yaylabaşı Regülatörü ve HES HES 10,93 MWm/10,38 Mwe

118. Damlapınar Elektrik Üretim Sanayi ve Ticaret A.Ş. Trabzon İli,İftelan Regülatörü ve HES Projesi HES 13,44 MWm/13,04 Mwe

119. Proen Enerji Sanayi ve Ticaret A.Ş. Trabzon İli,Manahoz Regülatörü ve HES Projesi HES 5,2 MWm/5 Mwe

120. HEDA ELEKTRİK ÜRETİM LTD. ŞTİ TRABZON/Çamlı Reg. ve HES HES/Kanal tipi 4,992MWm /4,752 MWe/ 18.895.000 kWh

121. ordu
122. Hira Enerji Üretim ve Tic. Ltd. Şti.. ORDU İli Mor-1 Regülatörü ve HES HES 11,32 MWm /10,708

123. Mor Elektrik Ãœretimi Ltd Åžirketi Ordu Ä°li, AÄŸkolu Reg. ve HES HES 4,5MWm /4,38 MWe
124. Suarı Müş.Müh.Enerji San. ve Tic.Ltd.Şti. Ordu İli, Atilla Regülatörü ve HES HES 9,95 MWm / 9,75 MWe
125. Temmuz Elektromekanik Enerji San. ve Tic. Ltd.Şti. Ordu İli, Bahar I-II Regülatörleri ve HES HES 12,360 MWm/11,320 Mwe

126. Entek Enerji Teknolojileri Sanayi ve Ticaret Ltd. Åžti. Ordu Ä°li, Boztepe HES Projesi HES 12,36 MWm/12,09 Mwe
127. Alfa Enerji Üretim San. ve Tic. A.Ş. Ordu İli, Darıca II HES HES 52,50 MWm/48,82 MWe

128. Orya Enerji A.Ş. Ordu İli, Darıca II HES HES 75,0 MWm/74,2 MWe

129. Aral Elektromekanik Enerji Üretim San. ve Tic. A.Ş. Ordu İli, İpek Regülatörü ve HES HES 9,420 MWm/8,620 Mwe
130. Getiri Enerji Ãœretim Sanayi Ve Tic. Ltd. Åžti. Ordu Ä°li, Piro Reg. ve HES Hidrolik 4,00 MWm/3,98 MWe

131. İma Mühendislik İnşaat Ve Ticaret Limited Şirketi Ordu ili, Tekatan Reg. ve HES HES 2,71 MWm/2,66 MWe
132. Tek Su Müşavirlik Enerji Mühendislik Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. Ordu İli, Uğurlu HES HES 8,50 MWm / 7,84 MWe
133. HEDA Elektrik Ãœretim Limited Åžirketi ORDU/Oskara Reg. ve HES HES/Kanal tipi 4,758 MWm/ 4,569 MWe/

134. VÄ°RA ENERJÄ° ÃœRETÄ°M VE TÄ°CARET LTD. ÅžTÄ°. Giresun HES
135. Kalen Enerji Elektrik Üretim A.Ş. Giresun İli /Aksu Regülatörü ve HES HES 3,96 MWm/ 3,80 MWe
136. Ä°dil Ä°ki Enerji Sanayi ve Ticaret A.Åž. Giresun Ä°li, Avluca HES HES 43,48 MWm/40 Mwe
137. Ceykar Elektrik Üretim A.Ş. Giresun İli, Bulancak İlçesi, Serpin Regülatörü ve HES HES 15,14 MWm/10,28 MWe.

138. Elite Elektronik İthalat ve Temsilcilik Tic. A.Ş. Giresun İli, Bulancak İlçesi, Serpin Regülatörü ve HES HES 15,7 MWm/15,4 MWe
139. Suata Enerji Mühendislik Müşavirlik Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi Giresun İli, Burçak HES HES 71,100 MWm/65,070 Mwe

140. Cenay Elektrik Üretim İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd.Şti. Giresun İli, Çileklitepe HES HES 20,82 MWm/ 20,00 Mwe

141. Tenet elektrik Üretim Ve Dış Ticaret Limited Şirketi Giresun İli, Göktepe Reg. ve HES HES 16,07 MWm / 15,20 MWe

142. Ä°dil Ä°ki Enerji Sanayi ve Ticaret A.Åž. Giresun Ä°li, Ä°kisu HES HES 65,22 MWm/60 Mwe

143. Cenay Elektrik Ãœretim Ä°nÅŸaat Sanayi ve Ticaret Ltd.Åžti. Giresun Ä°li, Ä°kisu HES HES 41,68 MWm/40 Mwe

144. Katırcıoğlu Elektrik Üretim Ltd. Şti. Giresun İli, Kahraman Regülatörü ve HES HES 1,494 MWm/1,420

145. Aksu Madencilik Sanayi ve Elektrik Üretim Tic. A.Ş. Giresun İli, Kızılev Reg. ve HES HES 8,95 MWm/8 Mwe
146. Elite Elektronik İthalat ve Temsilcilik Tic. A.Ş. Giresun İli, Kızılev Reg. ve HES HES 10,5 MWm/10,2 Mwe
147. Ceykar Elektrik Üretim A.Ş. Giresun İli, Kızılev Reg. ve HES HES 12,92 MWm/7,04 Mwe

148. Çelikler Elektrik Üretim A.Ş. Giresun İli, Kızılev Regülatörü ve HES HES 9,4 MWm/9,12 Mwe

149. Prestij Enerji Üretim Sanayi ve Ticaret A.Ş. Giresun İli, Koçak Regülatörü ve HES Projesi HES 9,7 MWm/9,42 MWe
150. İyon Enerji Üretimi Sanayi ve Ticaret A.Ş. Giresun İli, Koçlu HES HES 46,20 MWm/43,89 Mwe

151. MAI İnşaat Yatırım Danışmanlığı Ve Uluslararası Tic. A.Ş. Giresun İli, Koyunhamza Regülatörü ve HES HES 0,93 MWm/0,84 Mwe

152. Aziz Enerji Üretim Sanayi ve Ticaret A.Ş. Giresun İli, Pamuk Regülatörü ve HES Projesi HES 6,13 MWm/5,95 Mwe

153. Tırsan Enerji Üretim Anonim Şirketi Giresun İli, Yakınca Reg. ve HES HES 11,94 MWm/11,7 Mwe

154. Dedegöl Enerji Yatırım A.Ş. Giresun İli, Yumrutepe HES Projesi HES 8,50 MWm/7,65 Mwe

155. IC İçtaş Enerji Üretim ve Ticaret A.Ş. Giresun İli, Yumrutepe HES Projesi HES 14,89 MWm/13,50 Mwe

156. Menerji Elektrik Üretim Dağıtım Pazarlama Sanayi Ve Tic. Limited Şirketi Giresun İli, Yüce HES 8,42 MWm / 8,17 MWe
157. Ensu Elektrik Enerji Üretim Ltd. Şti Giresun İli/Çiğdem HES HES 14,86 MWm/ 13,67 MWe
158. Yeni Doruk Enerji Elektrik Üretim Anonim Şirketi Giresun İli/Doruk Regülatörü ve HES HES 30,60 MWm/29,40 MWe

159. Vira Enerji Ãœretim ve Ticaret Ltd. Åžti. Giresun TuÄŸra Reg. ve HES HES 23,6 MWm /21,24 MWe

160. Arsan Enerji A.Ş. Giresun, Kıran HES HES 4,6 MWm/4,45 Mwe
161. İdol Enerji Üretim Dağıtım Pazarlama Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. Gümüşhane İli / Güzeloluk Regülatörü ve HES HES 5,95 MWm/5,84 MWe
162. GAE Enerji Üretim Ticaret Sanayi Anonim Şirketi Gümüşhane İli, Derya HES HES 28,294 MWm / 26,766 MWe

163. Bodrum Enerji Elektrik Üretim Limited Şirketi Gümüşhane İli, Köprübaşı HES HES 16,50 MWm / 15,84 MWe.

164. Aksa Enerji Üretim A.Ş. Gümüşhane İli, Kuletaşı Barajı ve HES HES 32,61 MWm/30 Mwe

165. Mor Elektrik Üretimi Ltd Şirketi Gümüşhane İli, Mor-2 HES HES 6,830 MWm/6,630 MWe

166. Nata Enerji Elektrik Üretim Ticaret Limited Şirketi Gümüşhane İli, Nata Reg. ve HES Hidrolik 5,97 MWm/5,80 MWe
167. ADV Bilişim Teknolojisi Hizmetleri Danişmanlik Ve Eğitim Ticaret Ltd. Şti. Gümüşhane İli,Fındık Reg. ve HES HES 6 MWm/5,82 Mwe